Ýzmir’in kuzeyinde bulunan ülkemizin keyifli tatil beldelerinden Dikili, özellikle antik dönem kalýntýlarý ile tarihe ýþýk tutuyor. Hazýrladýðýmýz Dikili tarihi yerler listemizde, bu sevimli bölgedeki görülmesi gereken tarihi noktalara yer verdik; Dikili tarihi hakkýnda; Ýzmir’e 120 km mesafede bulunan Dikili beldesinin tarihi MÖ 4000-5000 dolaylarýna dayanmaktadýr. Muhteþem doðasý, bereketli topraklarý ve huzur veren iklimi sayesinde birçok uygarlýk beldeyi gözüne kestirmiþ ve yerleþim yeri olarak deðerlendirmiþtir. Mysia olarak bilinen bölge, geçmiþte Lidya, Pers, Frig, Roma ve Beragama gibi medeniyetlere ev sahipliði yapmýþtýr. Bölge çevresinde daha birçok farklý medeniyete ait çeþitli þehirler de kurulmuþtur. Orta Çað’da Bizans, Ceneviz, Selçuklu ve Osmanlý’ya ev sahipliði yapan belde, 1860 yýlýnda Bergama ilçesinin köylerinden biri olmuþ, 13 Ekim 1928 tarihinde ise Ýzmir’in ilçelerinden biri olarak kabul edilmiþtir. Dikili’nin en ünlüleri; Dikili deyince özellikle tarihi anlamda ilk akla gelen yerlerin baþýnda elbette Bergama Antik Kenti geliyor. Tabi Dikili ve çevresi sadece bununla sýnýrlý deðil. Her ne kadar kýþ mevsiminde terk edilmiþ bir görünüme bürünse de Dikili’de görülmezi gereken daha pek çok önemli nokta sizi bekliyor. Dikili’ye dair bütün detaylar için Dikili gezi rehberi sayfamýzý takip edebilirsiniz. Dikili gezi tavsiyesi; Dikili özellikle doðal güzellikleri ile Ýzmir’e gelenlerin mutlaka görmesi gereken yerler arasýnda bulunuyor. Bu nedenle Dikili’ye geldiðinizde mutlaka ýlýcalarý ziyaret etmenizi, Atatürk Botanik Bahçesi baþta olmak üzere doðal güzelliklerin ve manzaranýn tadýný sonuna kadar çýkarmanýzý tavsiye ediyoruz. Ha,bu arada Dikili plajlarý da es geçilmemesi gereken noktalardan. Eðer mevsim yaz ise plajlarda çok keyifli zamanlar geçirmeyi de ihmal etmeyin. Müze kart; Müzekart ve Museum Pass Ege sahipleri Dikili’deki antik kentleri ve tarihi yerleri ücretsiz bir þekilde ziyaret edebilmektedir. Müzekart satýn alýndýðý günden itibaren 1 yýl, Museum Pass Akdeniz ise 7 gün boyunca ücretsiz ziyaret imkaný sunmaktadýr.

Karaosmanoðullarýnýn bölgede çiftlik kurup burada dikmelik yetiþtirmesi ile "Dikmelik" adýný alan ilçe, daha sonra "Dikili" diye isimlendirilmiþtir. Doðal güzellikleri açýsýndan Merdivenli köyünde bir doðal göl, Demirtaþ ve Deliktaþ köylerinde de çamlýk ve tarihi maðaralar bulunmaktadýr. Ýlçeye baðlý Çandarlý önemli bir turizm potansiyeline sahiptir. Dikili’nin tarihsel geçmiþi oldukça eskilere gider. Antik yerleþim yeri Pitane’de elde edilen eserler Bergama Arkeoloji Müzesinde sergilenmektedir. Osmanlý döneminde II. Murat'ýn ünlü Sadrazamý Çandarlý Halil Paþa, Çandarlý Kalesi'ni yeniden yaptýrmýþtýr.

Dikili, Türkiye'nin Ýzmir ilinin bir ilçesidir. Ýlçenin doðusunda Bergama ilçesi, kuzeyinde Balýkesir ili, batýsýnda ve güneyinde Ege Denizi bulunmaktadýr. Ýlçede yapýlan arkeolojik çalýþmalar sonucunda Dikilinin MÖ 5000-MÖ 4000 yýllarýna kadar uzanan bir geçmiþi olduðu anlaþýlmýþtýr. Aðýl Kale ve Kale Tepe ilk yerleþim merkezlerindendir. Arkeolojik bulgular sonucunda bu bölgede Akalarýn yaþadýðý ve kente Aternagus denildiði ortaya çýkmýþtýr. Ýlkçaðda Lidyalýlar, Ýranlýlar, Frikyalýlar, Mysialýlar ile Romalýlar ve Bergamalýlar Orta Çaðda ise Bizanslýlar, Cenovalýlar, Selçuklular ve Osmanlýlar Dikili’ye hakim olmuþlardýr. Bu kadar çok uygarlýðýn yaþadýðý Dikili; Aristo, Hermos, August, Ýskender gibi ünlü kiþileri tarihi süreçte aðýrlamýþ; Aterneus, Astria, Teutronia gibi kent ve siteleri topraklarýnda barýndýrmýþtýr.

Nebiler Köyü ve Þelalesi, barýndýrdýðý küçük þelaleleri, düdeni ve güzel trekking parkurlarý ile özellikle genç turistlerin doða yürüyüþü ve trekking aktiviteleri için büyük ilgi odaðýdýr.

Tropik bölgelerden Alp daðlarýna kadar çok geniþ bir coðrafyaya ait pek çok bitki türünü barýndýrýr. Yaklaþýk üç bin bitki çeþidinin yarattýðý renk cümbüþü ile ziyaretçilerine keyif veren güzelliði ve zenginliði dünyaca bilinir. Burasý, Türkiye'nin en yetkin ve uluslararasý nitelikteki tek botanik bahçesidir. Arbeterum'da yüzlerce aðaç ve çalý türü yetiþtirilmektedir. Ayrýca kurutulmuþ bitki örneklerinin korunduðu ve üzerinde bilimsel araþtýrmalarýn yapýldýðý bir Herbaryum Merkezi de yer almaktadýr. Atatürk'ten Latin alfabesi dersi alan doða aþýðý merhum Macit Ersoy'un Dikili'de oluþturduðu botanik bahçesidir. Dikili Belediyesi'nin gösterdiði otuz hektarlýk alanda çalýþmalara baþlayan bitki araþtýrmacýsý Ersoy, gezdiði tüm ülkelerden getirdiði bitki tohumlarýný yetiþtirerek Türkiye'nin kamuya açýk ilk botanik bahçesini oluþturmuþtur.

Dikili'nin güneyindeki Çandarlý Körfezinin kuzey kýyýsýnda yer alan bir yerleþim yeridir. Eoýlý kenti olan Çandarlý'nýn Akropukin'de gerçekleþtirilen kazýlarda "Myken Keramiði", M.Ö. 625-500 yýllarýna dayanan vazolar, küçük yapýtlar ve arkaik heykel bulunmuþtur. Bu eserler günümüzde Ýstanbul ve Bergama Arkeoloji Müzelerinde sergilenmektedir. Çandarlý'nýn 13 ya da 14. yüzyýllarda yapýldýðý bilinen görkemli kalesi Türkiye'nin en iyi korunmuþ kalelerinden biridir. Çandarlý (Pitane) yöresinde söylenceye göre Amazon kadýn savaþçýlar yöreye egemen olmuþlar ve pitane baþta olmak üzere birçok kýyý kentin kurucusu olmuþlardýr. Anlamý “kadýn kenti, kraliçe kenti” olan Pitane sözcüðü de buradan gelmektedir. Türkler, Çandarlý'ya Asar ve Hisar gibi adlar da vermiþlerdir. Dünya Mirasý Geçici Listesinde Yer alan Çandarlý Kalesi: 2013 yýlýnda “Ceneviz Ticaret Yolu’nda Akdeniz’den Karadeniz’e Kadar Kale ve Surlu Yerleþimleri” kapsamýnda Dünya Miras Geçici Listesi’ne alýnan 7 kaleden 2’si Ýzmir Ýlindedir. Cenevizliler döneminde önemli bir ticaret limaný olan ve kentin savunmasýnda önem taþýyan Foça Kalesi ile saðlamlýðý ve görkemli yapýsýyla dikkat çeken Çandarlý Kalesi listeye girmiþtir ve asýl listeye alýnmasý yönünde çalýþmalar devam etmektedir. Çandarlý Kalesi’nin bulunduðu alan arkaik dönemden kalmadýr, fakat kalenin yapým tarihi tam olarak belli deðildir. 13. ve 14. yüzyýlda Cenevizliler Foça’da hâkimiyetlerini sürdürürken Çandarlý’yý da kontrol altýna alýp bu limaný ticaret amacýyla kullanmýþlardýr.

Bergama-Dikili karayolunun Dikili yol ayýrýmýna yakýn bir yerde (Aðýlkale) bulunur. Aterneus Kalesi'nin yapým tarihi Pergamon'dan daha eskidir ve tunç devrine dayanmaktadýr. 14 hektar alan üzerinde kurulmuþ olan Dikili Aterneus Kalesi'nde bulunan en eski malzeme M.Ö.1200 tarihine kadar gitmektedir. Münih Üniversitesi Öðretim Üyesi Jeofizik Uzmaný Dr. Albrecht Matthaei baþkanlýðýnda yapýlan yüzey kazýlarýnda, kazýlmadan yüzeyde ne varsa o ortaya çýkarýlmýþtýr. Alanda seramik araþtýrmalarý yapýlarak buradaki kentin tüm kronolojisini bulunmuþtur. Bu bulgulara göre; M.Ö. 1200 yýlýndan 2.yüzyýla kadar kentte kesintisiz bir yerleþmenin olduðu ve bundan sonra kentin terk edildiði, M.S. 13. yüz yýla kadar harabe olarak kaldýðý, daha sonra buraya Bizanslarýn geldiði anlaþýlmaktadýr. Kent M.Ö.. 4. yüzyýlýn ikinci yarýsýnda çok büyümüþ ve kentin diðer kentlerle iliþkisi sýnýrlý, içine dönük olarak kalmýþ, kendileri ürettikleri malzemeleri kullanýp diðer kentlerle alýþveriþ yapmamýþlardýr. Daha sonra ne olduðu anlaþýlamadan her yerden mal almaya baþlamýþlardýr. Surlarýn geniþliðinden kentin çok büyük olduðunu anlýyoruz. Kentin ören yeri 177 m. yükseklikteki Kaletepe üzerinde bulunmaktadýr. Dr. Matthaei bu tepenin yamaçlarýnýn evlerle dolu olduðunu belirterek; "Buranýn M.Ö. 2. yüzyýlda sivrisinek ve sýtma yüzünden terk edilmiþ olabileceðini, bu konuda jeomorfologlarýn araþtýrma yaptýðýný söylemiþtir. Ýnsanlar buradan ayrýldýktan sonra burada harçsýz yapýlan surlar zamanla toprak hareketleri, doða olaylarý ile kendiliðinden harabe haline dönmüþ ve kayan topraklar ve taþlar evlerin üzerlerini kapatmýþtýr. Helenistik dönemde yapýldýðý için önemli bir yerdir ve Helenistik dönem bütün ayrýntýlarýyla burada yaþamaktadýr.

Ýzmir'in kuzeyinde yer alan Dikilinin il merkezine uzaklýðý 120 kilometredir. Ýlçenin doðusunda Bergama ilçesi, kuzeyinde Balýkesir ilinin Ayvalýk ilçesi, batýsýnda ve güneyinde Ege Denizi bulunmaktadýr. Ýlçenin yüzölçümü 534 km²'dir. Merdivenli ve Denizköy'de bulunan krater gölleri ile maðaralarý ve Madra Çayý'na dayanan ormanlarý ilçenin doðal zenginlikleri arasýndadýr. Dikili Plajý uzunluðu 20 Km, Çandarlý Plajý ise 22 Km. uzunluðundadýr.

Ýlçede yapýlan arkeolojik çalýþmalar sonucunda Dikilinin MÖ 5000-MÖ 4000 yýllarýna kadar uzanan bir geçmiþi olduðu anlaþýlmýþtýr. Aðýl Kale ve Kale Tepe ilk yerleþim merkezlerindendir. Arkeolojik bulgular sonucunda bu bölgede Akalarýn yaþadýðý ve kente Aternagus denildiði ortaya çýkmýþtýr. Ýlkçaðda Lidyalýlar, Ýranlýlar, Frikyalýlar, Mysialýlar ile Romalýlar ve Bergamalýlar Orta Çaðda ise Bizanslýlar, Cenovalýlar, Selçuklular ve Osmanlýlar Dikili’ye hakim olmuþlardýr. Bu kadar çok uygarlýðýn yaþadýðý Dikili; Aristo, Hermos, August, Ýskender gibi ünlü kiþileri tarihi süreçte aðýrlamýþ; Aterneus, Astria, Teutronia gibi kent ve siteleri topraklarýnda barýndýrmýþtýr. Karaosmanoðullarýnýn bölgede çiftlik kurup burada dikmelik yetiþtirmesi ile "Dikmelik" adýný alan ilçe, daha sonra "Dikili" diye isimlendirilmiþtir. Doðal güzellikleri açýsýndan Merdivenli köyünde bir doðal göl, Demirtaþ ve Deliktaþ köylerinde de çamlýk ve tarihi maðaralar bulunmaktadýr. Ýlçeye baðlý Çandarlý önemli bir turizm potansiyeline sahiptir. Dikili’nin tarihsel geçmiþi oldukça eskilere gider. Antik yerleþim yeri Pitane’de elde edilen eserler Bergama Arkeoloji Müzesinde sergilenmektedir. Osmanlý döneminde II. Murat'ýn ünlü Sadrazamý Çandarlý Halil Paþa, Çandarlý Kalesi'ni yeniden yaptýrmýþtýr.